ประเทศไทยเรามีวรรณกรรมชั้นดีที่แต่งโดยนักเขียนชั้นบรมครูผู้มากความสามารถอยู่มาก ซึ่งหลายเรื่องนั้นมีความโดดเด่นในแง่ของบริบทและรูปแบบทางภาษาที่แตกต่างกันไป ทั้งนี้มีวรรณกรรมหรืองานวรรณคดีเอกบางชิ้นที่ถือว่าเป็นผลงานขึ้นหิ้งซึ่งควรค่าแก่การศึกษาในฐานะที่สร้างความความโดดเด่นเป็นพิเศษบางอย่างและสร้างแนวทางใหม่ให้วรรณกรรมไทยในยุคปัจจุบัน จะกล่าวว่าเป็นการวางรากฐานให้วรรณกรรมไทยยุคใหม่เลยก็ว่าได้ เช่น
รามเกียรติ์
ไทยเราได้ดัดแปลงมาจากเรื่อง รามายณะ งานวรรณกรรมชิ้นเอกของอินเดียและของโลก สำหรับรามเกียรติ์นั้น ถือว่าเป็นงานดัดแปลงที่ใส่คติความเป็นไทยและพุทธศาสนาเข้าไปมาก สะท้อนมายาคติบางประการที่ทำให้เรามองเห็นแนวคิดเรื่องบุญกรรมทางพุทธศาสนาที่หลอมรวมกับฝ่ายพราหมณ์ซึ่งสืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เป็นผลงานวรรณคดีเล่มแรกของไทยที่ดัดแปลงต้นเรื่องจากต่างชาติจนกลายเป็นของเราเอง เรื่องนี้ยังสะท้อนการเชิดชู ธรรมะชนะอธรรม ในเรื่องเป็นสงครามระหว่างเทพและมารก็จริง แต่นั่นก็คือตัวแทนของคติบางอย่างสำหรับผู้คนในสมัยโบราณ
พระอภัยมณี
นี่อาจจะเป็นวรรณคดีเรื่องแรกของไทยก็ว่าได้ ที่กล้าจะพลิกแนวคิดตามขนบวัฒนธรรมและรูปแบบของไทยทุกอย่างที่เคยมีมา เช่น ตัวพระเอกไม่ใช่คนรบเก่ง ไม่กล้าหาญ ขัดกับทุกเรื่องที่เคยมีมาก่อนหน้านี้ แล้วที่สำคัญมากคือ ตัวละครหญิงในเรื่อง แทบจะเป็นฝ่ายนำตัวเอกและสถานการณ์ต่างๆทั้งสิ้น ขณะที่ตัวร้ายหลักในเรื่องภายหลังนั้น ก็คือพวกชาวต่างชาติหรือพวกฝรั่งเป็นครั้งแรก เรื่องนี้ยังมีการมีการเซตติ้งฉากของเรื่องตามภูมิศาสตร์ที่ใกล้เคียงกับของจริง เช่น ลังกา ก็คือประเทศศรีลังกา หรือการเดินทางต่างๆในเรื่องนั้น ล้วนกินระยะทางและเวลาค่อนข้างนาน เป็นเดือนเป็นปี เกาะแก่งในเรื่องนั้นก็มีความเชื่อว่า อยู่ทางภาคใต้ของไทย จึงนับว่าเป็นวรรณกรรมไทยที่มีทุกอย่างซึ่งไม่เคยปรากฏมาก่อนอยู่ในเรื่องเดียว สุนทรภู่ ผู้ประพันธ์ผลงานชิ้นนี้ ก็เป็นคนไทยคนแรกที่ได้รับการประกาศจากยูเนสโกให้เป็นกวีเอกของโลกด้วย
ราชาธิราช
เป็นเรื่องราวอิงประวัติศาสตร์และพงศาวดารของชนชาติมอญ เรื่องนี้ยังสะท้อนถึงหลักพิชัยสงครามในสมัยโบราณในแง่ที่ ไม่มีอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ แต่เป็นการทำสงครามที่เป็นสงครามจริงๆ ไม่มีเทพเทวดา คุณสมบัติของผู้นำกองทัพ นายทหาร การใช้กลยุทธ์ทั้งในสนามรบและทางการเมืองเพื่อให้ได้เป้าหมายที่ต้องการ เรื่องราชาธิราชทำจุดนี้ชัดเจนที่สุดยิ่งกว่าวรรณกรรมไทยเรื่องใดในอดีต และแม้แต่ในปัจจุบันก็ยังหาเรื่องไหนที่จะทำส่วนนี้ได้เทียบเท่า เป็นการตั้งชุดความคิดในเรื่องหลักการสงครามและการชิงอำนาจอย่างชัดเจน
ขุนช้างขุนแผน
นี่คือวรรณกรรมไทยจากนิทานพื้นบ้านเรื่องแรก เข้าใจว่านำมาจากตำนานเรื่องเล่าของชาวบ้านในสมัยอยุธยา ต่อมามีกวีไทยหลายท่านนำมาผูกแต่งเป็นเรื่องราว สุนทรภู่ก็เป็นผู้หนึ่งที่เข้ามาแต่งเรื่องราวนี้ด้วย ความสำคัญของวรรณคดีขุนช้างขุนแผนก็คือ เป็นเรื่องราวที่บอกเล่าถึงชนชั้นสามัญที่ไม่ใช่วงศ์กษัตริย์ได้ดีที่สุดในบรรดาวรรณกรรมไทยสมัยคลาสสิก แล้วที่ยอดเยี่ยมคือ มันได้สะท้อนแนวคิดเรื่องความภักดี บทบาทหน้าที่ทางสังคมของชายหญิงในยุคโบราณ ฉายภาพของ Home Drama ตามแบบที่ตะวันตกชอบในระดับครอบครัว การชิงดีชิงเด่นกันของทั้งชายหญิง ทำให้เห็นถึงภาพสังคมไทยยุคอยุธยาได้ชัดเจนที่สุดกว่าเรื่องอื่น แล้วยังตั้งคำถามสำคัญเกี่ยวกับพฤติกรรมของตัวละครเอกทั้งสามไว้ได้อย่างเจ็บแสบด้วย
Comments are closed.